Ardgerme ve Öngerme Nedir?

Öngerme ve Ardgerme Sistemlerinin Tanımı ve Temel Farkları

Öngerme ve ardgerme, betonarme yapılarda taşıma kapasitesini ve dayanıklılığı artırmak amacıyla kullanılan iki farklı gerilme yöntemidir. Temel fark, gerilmenin ne zaman uygulandığıyla ilgilidir:

• Öngerme: Beton dökülmeden önce donatıya gerilim uygulanır.
  
  
• Ardgerme: Beton döküldükten sonra donatıya gerilim uygulanır.
  

Her iki sistem de yapı elemanlarının eğilme, kesme ve çekme kuvvetlerine karşı daha dirençli olmasını sağlar.

Tarihçesi ve Yapı Mühendisliğindeki Yeri

Öngerme teknolojisi 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkmış ve 20. yüzyıl boyunca özellikle köprü, tünel ve büyük açıklıklı yapılarda yaygınlaşmıştır. Ardgerme ise 1950’lerden itibaren yüksek katlı binalarda, endüstriyel yapılarda ve özel mühendislik çözümlerinde kendine yer bulmuştur.

Öngerme Türleri: Önceden Germe ve Sonradan Germe

Öngerme sistemleri iki ana gruba ayrılır:

• Önceden Germe: Donatılar, beton dökülmeden önce gerdirilir. Donatı üzerine uygulanan kuvvet beton prizini aldığında sabitlenir.
  
  
• Sonradan Germe (Ardgerme): Beton döküldükten sonra borular içerisinden geçirilen kablolar hidrolik krikolarla gerdirilir ve ankrajlarla sabitlenir.

Öngerme Nasıl Yapılır?

Öngerme süreci şu adımları içerir:

1. Donatıların yerleştirilmesi (projeye uygun pozisyonda)
   
   
2. Gerdirme makineleriyle ön gerilme uygulanması.
   
   
3. Beton dökümü ve priz alma süreci.
   
   
4. Donatıların veya kabloların ankrajlarla sabitlenmesi.
   
   
5. Ardgerme uygulamasında kılıf enjeksiyonu ile korozyon koruması sağlanması.

Bu süreç, yüksek hassasiyet ve kontrol gerektirir.

Öngermeli Beton Nerelerde Kullanılır?

Öngermeli beton ve ardgerme sistemleri, yüksek dayanım ve hafiflik avantajı nedeniyle şu alanlarda kullanılır:

• Köprüler ve viyadükler
  
  
• Prefabrik yapı elemanları
  
  
• Otopark yapıları
  
  
• Endüstriyel yapılar ve silolar
  
  
• Yüksek katlı binalar
  
  
• Uzun açıklıklı döşemeler

Öngermeli Beton Elemanları Nelerdir?

Bu sistemle üretilen başlıca yapı elemanları şunlardır:

• Kirişler
  
  
• Döşemeler
  
  
• Temeller
  
  
• Prefabrik kolonlar
  
  
• Duvar panelleri

Öngermeli Beton Özellikleri Nelerdir?

• Yüksek çekme dayanımı
  
  
• Daha az çatlama riski
  
  
• Uzun açıklık geçme yeteneği
  
  
• İnce kesitlerle daha az malzeme kullanımı
  
  
• Daha iyi titreşim kontrolü

Öngermeli Betonun Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Avantajları:

• Yüksek taşıma kapasitesi ve daha uzun açıklık geçme imkanı
  
  
• Daha az çatlama riski ve yüksek süneklik
  
  
• Malzeme tasarrufu (ince kesitler)
  
  
• Titreşim kontrolü ve daha iyi servis performansı
  
  
• Yüksek dayanım ve uzun ömür

Dezavantajları:

• Özel ekipman ve uzman iş gücü gerektirmesi
  
  
• İlk yatırım maliyeti yüksektir
  
  
• İmalat süreci daha karmaşıktır

Ardgerme türleri nelerdir?

1. Tekli Halat Sistemi (Monostrand):
   • Genellikle konutlarda ve kısa açıklıklı döşemelerde kullanılır.
2. Çoklu Halat Sistemi (Multistrand):
   • Yüksek yük kapasitesine ihtiyaç duyulan ticari yapılarda ve köprülerde tercih edilir.
3. Yassı Kanal Sistemleri:
   • Plak döşemelerde düz yatay gerilme sağlamak için kullanılır.

Ardgerme Beton Elemanları Nelerdir?

• Ardgerilmiş döşemeler
• Kiriş ve kolonlar
• Temeller
• Perde duvarlar

Ardgerme Beton Özellikleri Nelerdir?

• Daha fazla süneklik
• Düşük çatlak riski
• Yüksek taşıma kapasitesi
• Yapının dinamik etkiler karşısında daha kararlı davranması

Ardgerme Nasıl Yapılır?

Ardgerme sistemi, yerinde döküm yapı elemanlarında aşağıdaki aşamalarla uygulanır:

1. Betonarme kalıbı içine, kabloların geçeceği plastik veya metal kılıflar yerleştirilir.
2. Beton dökülür ve istenilen dayanımı kazanıncaya kadar beklenir.
3. Kılıflar içerisinden çelik kablolar geçirilir.
4. Kablolar, hidrolik krikolar yardımıyla belirli bir gerilme kuvvetiyle gerilir.
5. Uçlardaki ankraj bloklarıyla kablolar sabitlenir.
6. Kılıflar çimento şerbetiyle enjeksiyon yapılarak doldurulur, bu sayede korozyona karşı koruma sağlanır.

Ardgerme Uygulamaları ve Kullanım Alanları

Ardgerme sistemleri aşağıdaki yapılarda tercih edilir:

• Gökdelenler
  
  
• Büyük açıklıklı köprüler
  
  
• Su yapıları (baraj, havuz)
  
  
• Otopark katları
  
  
• Endüstriyel yapılar

Ardgermenin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Avantajları:

• Beton döküldükten sonra uygulanabilir
  
  
• Yüksek hassasiyet sağlar
  
  
• Yerinde uygulamaya uygundur
  
  
• Uzun açıklıklarda esneklik kazandırır
  
  

Dezavantajları:

• İmalat süreci daha uzun olabilir
  
  
• Daha karmaşık şantiye düzeni gerektirir
  
  
• Kalifiye iş gücü ve özel ekipman gerektirir

Kullanılan Malzemeler ve Donatı Sistemleri

Ön- ve ardgerme sistemlerinde genellikle şu malzemeler kullanılır:

• Yüksek dayanımlı çelik kablolar
  
  
• Koruyucu kılıflar
  
  
• Enjeksiyon harcı
  
  
• Ankraj sistemleri
  
  
• Germe donanımı (krikolar)

Yapısal ve Mühendislik Avantajları: Taşıma Kapasitesi, Süneklik ve Eğilme Dayanımı

Bu sistemler sayesinde yapı elemanları:

• Daha fazla yük taşıyabilir
  
  
• Çekme gerilmelerine daha iyi karşı koyar
  
  
• Daha esnek (sünek) davranış gösterir
  
  
• Yorgunluğa karşı dirençli olur

Uygulama Süreçleri ve Şantiye Uygulamaları

• Proje çizimleri ve germe noktalarının belirlenmesi
  
  
• Gerdirme işlemi ve enjeksiyon uygulaması
  
  
• Kalite kontrol ve izleme sistemleri kurulumu

Ardgerme ve öngerme uygulamaları, şantiye yönetimi açısından disiplinli bir planlama ve kalite kontrol süreci gerektirir.

Karşılaşılan Zorluklar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Gerdirme kuvvetlerinin doğru uygulanmaması
  
  
• Ankraj noktalarının zayıf tasarımı
  
  
• Enjeksiyon eksiklikleri
  
  
• Donatı yerleşim hataları
  
  
• Şantiye güvenlik önlemlerinin eksikliği

Sonuç:

Arkhe Statik ile Profesyonel Destek

Ardgerme ve öngerme sistemleri, doğru uygulandığında yüksek performanslı, dayanıklı ve ekonomik yapılar sağlar.

Arkhe Statik olarak, projelendirme, malzeme seçimi, uygulama süreci yönetimi ve kalite kontrol hizmetleriyle projelerinizi güvenle hayata geçiriyoruz.